ساب پاشی
فرایندی که درآن ذرات ساینده تحت فشارهوا روی سطح قطعات فولادی پاشیده میشود تا برای رنگ کاری آماده شوند ساب پاشی میگویند
شن زنی
نوعی از ساب پاشی که در آن تمیز کاری سطح فلز ازطریق پاشیدن جریانی پرسرعت از ماسه یاماده ساینده دیگرصورت میگیرد را شن زنی میگویند
شنزنی به این صورت است که ماسههای ساینده که عمدتاً از جنس سیلیس و اکسید فلزات با اندازههای مختلف هستند با استفاده از فشار باد کمپرسور شتاب گرفته و بر روی سطح قطعه پاشیده میشوند. با استفاده از شنزنی میتوان عملیات زنگزدایی، ماسهزدایی و رنگبرداری سطوح داخلی و خارجی قطعات یا صیقل دادن را انجام داد. تمیزکاری انواع قالبهای صنعتی، زبر کردن سطوح قطعات (با استفاده از سایندههای مخصوص) جهت بهینه انجام شدن عملیات لعابکاری و تفلون کاری برای ماندگاری و کیفیت بهتر نیز از دیگر کاربردهای شنزنی است. شنزنی همچنین در آماده کردن سطوح قطعات جهت انجام انواع آبکاریهای صنعتی، تزئینی یا رنگ مورد استفاده قرار میگیرد. حک کردن نوشته و نقوش مختلف و گودبرداری یا برجستهکاری آنها بر روی سطوح شیشهای، چوبی، امدیاف، کاشی، سرامیک و طلق که
بیشتر برای انجام امور تجاری و تبلیغاتی و تزئینات دکور مورد استفاده میباشد، نیز از دیگر موارد کاربرد شنزنی است
سندبلاست
بهطور کلی فرایند پرتاب ماسه و شن با فشار بسیار زیاد هوا را سندبلاست گویند.
ماده اصلی عملیات سندبلاست را سایندهها تشکیل میدهند؛ سایندهها مواد نسبتاً یکنواخت و کوچکی از جنس شن و ماسه هستند که بسته به نوع سازه در اندازه سختی و شکلهای هندسی متفاوتی به کار گرفته میشوند؛ امروزه به دلیل پدیدار شدن بیماری ریوی سیلیکوزیس که از استنشاق طولانی گرد و غبار حاصل از شن و ماسه در بدن به وجود میآید از مواد جایگزین مانند سرباره آهن، سرباره مس، پوسته گردو و حتی در مواقعی از پوسته نارگیل استفاده میشود.
تجهیزات عملیات سندبلاست معمولاً سه بخش اصلی کمپرسور هوا، دیگ سندبلاست و نازل سندبلاست را شامل میشود.
سند بلاست عمدتاً برای رسیدن به دوهدف زیرصورت می گیرد
- تمیزی سطوح وزدودن آلودگی های چسبیده به سطح
- ایجادزبری درسطوح برای چسبند گی پوشش های اعمال شونده
فراینداجرای عملیات سندبلاستانجام عملیات سند بلاست نیازبه ابزار ، تجهیزات و متریال مخصوص وکاربر آموزش دیده ومجرب دارد تا علاوه بر استفاده بهینه وصحیح از تجهیزات ، ایمنی نیز رعایت گردد. همچنین سند بلاستکار باید از وسایل وتجهیزات ایمنی مناسب از قبیل دستکش ، عینک ، ماسک دهان، بینی و لباسکار مخصوص سند بلاست استفاده نماید تادر برابر خطرات واتفاقات احتمالی کمترین صدمات را متحمل شود . البته درفضا های بسته مانند مخازن حتماً ازلباس و کلاه سند بلاست مجهزبه اکسیژن استفاده میشود تا سند بلاستکار بتواند بدون نگرانی از آلودگی محیط و عوارض بعدی کار خود را به بهترین نحوانجام دهد.
برای شروع اجرای سند بلاست نیازبه یک دستگاه کمپرسور هوا به منظورتولید هوای فشرده (برای پاشیدن مواد ساینده بر روی سازه) میباشد. در فرآیند سند بلاست ، هوای فشرده ازاهمیت زیادی بر خوردار است بطوری که سند بلاست از لحاظ کیفی و کمی ارتباط مستقیمی با فشار هوایی دارد که کمپرسور هوا تولید میکند. فشار هوا مناسب جهت اجرای عملیات سندبلاست ۷ بار یا 105 psi میباشد که به وسیله شلنگ فشارقوی هوا به دیگ سندبلاست منتقل میشود. همانطور که توضیح داده شد دیگ سندبلاست در سایزهای مختلفی وجود دارد که سایز متوسط آن که بیشتر هم مورد استفاده قرار میگیرد ۳۰۰ لیتر گنجایش دارد. پس از انجام امور آمادهسازی تجهیزات و کاربران میبایست مواد ساینده را داخل دیگ سندبلاست ریخت؛ روش کار به این ترتیب است که فشار هوای تولید شده توسط کمپرسور هوا به وسیله اتصالات بخش زیرین دیگ سندبلاست با سرعتی زیاد و به صورت مستقیم به سمت شلنگ سندبلاست هدایت میگردد و سبب ایجاد خلاء در قسمت زیرین دیگ سندبلاست میشود و مواد ساینده را مکش کرده و مخلوط هوا و ماسه را به سمت نازل سندبلاست با فشار و سرعتی بیش از ۸۰۰ کیلومتر در ساعت به سمت سطوح سازه پرتاب میکند تا منجر به سایش سطوح و زنگ زدایی یا برداشتن رنگهای قدیمی و فرسوده گردد.
اجرای سریع و با کیفیت عملیات سندبلاست علاوه بر رعایت و توجه به نکات بالا نیاز به یک اپراتور یا همان سندبلاست کار کارآزموده نیز دارد تا طریقه استفاده از نازل سندبلاست (زاویه و فاصله نازل با سطح سازه) را بسته به شکل و نوع قطعات بداند و برای بکارگیری آنچه میداند تبحر و تخصص کافی را داشته باشد؛ بهطورکلی و از باب مثال چنانچه رنگ و مواد اضافی (ناخالصیها) روی سطح سخت نباشد، فاصله نازل تا سطح، بین ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر و زاویه پاشش ۷۰ تا ۷۵ درجه مناسب است؛ هرچه سختی ناخالصیهای سطح بیشتر باشد فاصله نازل تا سطح کمتر و زاویه آن با سطح بیشتر میشود تا جایی که فاصله به ۲۰ سانتیمتر و زاویه به ۹۰ درجه میرسد.
طبق مطالب مذکور میتوان گفت اصول صنعت سند بلاست بر پایه هوای فشرده و موادساینده بنانهاده شدهاست که هرکدام با شرایط خاصی که در زیر به آن اشاره شده به کار گرفته میشوند.
هوای فشرده باید کاملاً خشک و عاری از رطوبت و هرگونه چربی باشد. همچنین فشار هوا باید ۷ بار باشد که چنانچه کمتر از ۷ بار باشد سرعت اجرای سندبلاست کاهش یافته و چنانچه این مقدار از ۷ بار تجاوز کند باعث آسیب رساندن به سطح فلز و خورد شدن ماسه میشود.
مواد ساینده باید سخت، زاویه دار (هندسی) عاری از گرد و غبار، خاک و مواد آهکی باشند. اندازه ذرات ساینده میبایست نسبت به سطح انتخاب شود؛ بهتر است ماسه اندازه و شکل یکنواختی داشته باشند